انتشار گزارش نهایی سازمان هواپیمایی ایران از سرنگونی هواپیمای مسافربری اوکراین و واکنش‌ها به آن

۱۸ مارس

پس از گذشت بیش از یک سال از فاجعه دلخراش پرواز پی‌اس۷۵۲،‌ روز چهارشنبه ۱۷ مارس، سازمان هواپیمایی ایران گزارش نهایی خود را در ۲۸۵ صفحه‌ منتشر کرد. در این گزارش نامی از سپاه پاسداران نیامده و مسئولیت شلیک را به «کاربر سامانه دفاع هوایی» نسبت داده است.

این گزارش می‌گوید: پدافندِ ضدِ هوایی به دلیل تنشِ شدید بین ایران و آمریکا در آن روزها، در حالت «آماده باش» بوده است. همچنین گفته اپراتورِ سامانهٔ پدافندی به‌ دلیل «خطا در تنظیمِ جهتِ جغرافیایی»، این هواپیمای مسافربری را «یک هدفِ متخاصم» تشخیص داده و دو موشک به سمتِ آن شلیک کرده است.

اما مقامات کانادایی و خانواده‌های قربانیان این گزارش که پس از مدت‌ها انتظار منتشر شده را زیر سوال می‌برند و همچنان ‌خواهانِ تحقیقی «جامع و شفاف» و مطابق با استانداردهای بین‌المللی هستند. آن‌ها بر تعهد خود برای «پاسخگو کردنِ ایران» و «جبران کامل خسارت‌های وارده به خانواده‌ها و عزیزان قربانیان» و «اجرای عدالت» تاکید دارند.

کانادا و اوکراین در همان روز انتشار این گزارش، آن را تلاشی برای پنهان کردن واقعیت نامیدند. کمیته ایمنی حمل و نقل کانادا نیز گفت که این گزارش می‌تواند «یک توضیح محتمل» برای حادثه باشد اما «فاقد مدارک و شواهد پشتیبان» این توضیح است.

مارک گارنو (Marc Garneau)، وزیر خارجه ، و عمر الغبرا (Omar Alghabra)، وزیر ترابری کانادا، در روز چهارشنبه در بیانیه‌ای مشترک، گزارش نهایی سازمان هواپیمایی ایران را رد کردند و گفتند: «این گزارش هیچ تلاشی نکرده تا به پرسش‌های حساس در مورد واقعیت ماجرا پاسخ گوید. این گزارش ناقص است و دربرگیرنده هیچ گونه شواهد و واقعیات ملموسی نیست.» آن‌ها از نبودن اطلاعات قانع کننده در این گزارش عمیقاً ابراز نگرانی کردند.

آنها همچنین خبر دادند که در چند روز آینده، هیات ایمنی حمل و نقل کانادا بررسی خود از گزارش نهایی ایران را ارائه خواهد کرد؛ و در هفته‌های آینده، تیم معاینات پزشکی قانونی و ارزیابی، گزارشی در این باره منتشر می‌کند.»

عمر الغبرا، وزیر راه و ترابری کانادا گفت که مسئولیت پاسخ دادن به همهٔ سئوالات بر عهدهٔ ایران است و رالف گودیل (Ralph Goodale)، وزیر امنیت عمومی کانادا و مشاور ویژه نخست وزیر در مورد این فاجعه، فهرست جامع و بلندی از پرسش‌هایی که باید پاسخ داده شود، را تهیه کرده که ایران به اکثر این سئوالات یا اگر بخواهم صادقانه بگویم شاید به هیچ کدام از آنها جواب نداده است.

وزیر راه و ترابری کانادا تاکید کرد که اکنون باید با همکاری جامعه بین المللی تلاش کنیم تا به ایران بفهمانیم که این گزارش به خودی خود قابل قبول و کافی نیست.

وزیر راه و ترابری کانادا اشاره کرد که نوروز برای خانواده‌های کشته‌شدگان این هواپیما یک مناسبت غم‌انگیز دیگر خواهد بود. او گفت: در حالی ‌که دیگران نوروز را در کنار اعضای خانواده‌ٔ خود جشن می‌گیرند، خانواده‌های کشته‌شدگان پرواز پی‌اس۷۵۲ در کنار عزیزانشان نیستند و به یاد این حادثه غم‌بار می‌افتند که حکومت و نیروهای نظامی ایران به بار آوردند.

به دنبال این واکنش‌ها، کمیته ایمنی حمل و نقل کانادا همچنین به طور رسمی خواست که قوانین بین‌المللی در مورد بررسی سوانح هوایی که نیروهای نظامی یک کشور در آن دخالت داشته‌اند اصلاح شود. این کمیته گفته است هدفش از طرح این تقاضا این است که به هنگام وقوع سوانح هوایی، وقتی قوای نظامی یک کشور هواپیمایی را هدف قرار داده‌، بتوان اطمینان یافت که موضوع به طور مستقل و شفاف رسیدگی می‌شود».